Czy zwykłe ubezpieczenie domu wystarczy? Szkody wyrządzone przez zwierzęta chronione a odpowiedzialność Skarbu Państwa.
Wyobraź sobie taką sytuację: budzisz się rano, a Twój idealnie wypielęgnowany trawnik przypomina krajobraz po bitwie. Gdzie nie spojrzeć – ryjące nory, powywracane donice, a w oddali… dumnie odchodzący borsuk. Albo jeszcze gorzej – w nocy do domu wparował łoś, zrobił istne spustoszenie i uciekł, zostawiając za sobą zdemolowane meble i dziurę w ścianie. Czy w takich sytuacjach wystarczy zwykłe ubezpieczenie domu? Niestety, odpowiedź nie jest prosta i zależy od wielu czynników, a w szczególności – od tego, kto jest sprawcą szkód.
Standardowe ubezpieczenie domu a szkody wyrządzone przez zwierzęta
Standardowe polisy ubezpieczeniowe nieruchomości często obejmują szkody spowodowane przez zwierzęta, ale zazwyczaj dotyczy to zwierząt domowych lub tych, które można uznać za „szkodniki”, np. gryzonie. Zniszczenia spowodowane przez dziki, lisy czy kuny – szczególnie jeśli te zwierzęta nie dostały się do wnętrza domu, a narobiły szkód jedynie na zewnątrz – mogą być już poza zakresem ochrony. Kluczem jest dokładne przeczytanie Ogólnych Warunków Ubezpieczenia (OWU) i sprawdzenie, jakie konkretnie zdarzenia są objęte ochroną. Niestety, w wielu przypadkach polisy oferują bardzo podstawowy zakres ochrony, a szkody wyrządzone przez zwierzęta chronione nie są w nim uwzględnione.
Zwierzęta chronione a zakres odpowiedzialności
W Polsce, zgodnie z ustawą o ochronie przyrody, wiele gatunków zwierząt jest objętych ochroną ścisłą lub częściową. Oznacza to, że jakiekolwiek działania, które mogłyby im zaszkodzić, są zabronione. I tu pojawia się problem. Co zrobić, gdy taki chroniony gatunek wyrządzi nam szkodę? Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zwierzęta chronione, w pewnych okolicznościach, może ponosić Skarb Państwa.
Kiedy Skarb Państwa odpowiada za szkody?
Odpowiedzialność Skarbu Państwa w przypadku szkód wyrządzonych przez zwierzęta chronione wynika z art. 126 ustawy o ochronie przyrody. Kluczowe jest, aby zwierzę, które wyrządziło szkodę, było objęte ścisłą ochroną gatunkową i aby szkoda powstała w związku z wykonywaniem zadań związanych z ochroną przyrody. Przykładowo, jeśli wilki, będące pod ochroną, zagryzą zwierzęta hodowlane, a hodowca udowodni, że odpowiednio zabezpieczył swoje stado, może ubiegać się o odszkodowanie od Skarbu Państwa.
Jak udowodnić odpowiedzialność Skarbu Państwa?
Dochodzenie odszkodowania od Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez zwierzęta chronione to proces skomplikowany i wymagający zebrania odpowiedniej dokumentacji. Należy przede wszystkim udokumentować fakt wystąpienia szkody – np. poprzez zdjęcia, protokół policji lub straży łowieckiej. Ważne jest również udowodnienie, że szkoda została wyrządzona przez zwierzę chronione oraz że podjęliśmy wszelkie możliwe kroki, aby zapobiec jej powstaniu. Konieczne może być również uzyskanie opinii biegłego z zakresu zoologii lub ochrony przyrody, który potwierdzi, że szkoda została wyrządzona przez konkretny gatunek zwierzęcia i że jego obecność w danym miejscu jest naturalna, a nie spowodowana np. nielegalnym wypuszczeniem.
Procedura dochodzenia odszkodowania
Pierwszym krokiem jest zgłoszenie szkody do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (RDOŚ) właściwego dla danego obszaru. RDOŚ przeprowadza postępowanie wyjaśniające i, jeśli uzna, że szkoda została wyrządzona przez zwierzę chronione, a spełnione są pozostałe warunki, wydaje decyzję o przyznaniu odszkodowania. Jeśli RDOŚ odrzuci wniosek, przysługuje odwołanie do Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. W przypadku braku sukcesu na drodze administracyjnej, pozostaje droga sądowa.
Dodatkowe ubezpieczenia jako sposób na ochronę
Biorąc pod uwagę trudności w dochodzeniu odszkodowania od Skarbu Państwa i ograniczenia standardowych polis, warto rozważyć wykupienie dodatkowego ubezpieczenia, które obejmuje szkody wyrządzone przez dzikie zwierzęta, w tym te chronione. Niektóre firmy ubezpieczeniowe oferują specjalne pakiety, które uwzględniają tego typu ryzyka. Przed podpisaniem umowy warto dokładnie przeanalizować zakres ochrony i upewnić się, że polisa obejmuje gatunki zwierząt, które występują na danym terenie i mogą stanowić potencjalne zagrożenie dla naszej nieruchomości. Pamiętaj, że ochrona domu przed dzikimi zwierzętami to inwestycja, która może zaoszczędzić nam sporo nerwów i kosztów w przyszłości.
Ochrona nieruchomości a profilaktyka – co możesz zrobić sam?
Oprócz ubezpieczenia, warto zadbać o odpowiednie zabezpieczenie nieruchomości. Można zainstalować solidne ogrodzenie, zabezpieczyć komin przed dostępem ptaków i gryzoni, regularnie usuwać resztki jedzenia, które mogą przyciągać zwierzęta. W przypadku terenów zalesionych warto rozważyć sadzenie roślin, które odstraszają dzikie zwierzęta. Pamiętajmy, że prewencja jest zawsze lepsza niż leczenie, a odpowiednie zabezpieczenie domu może znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia szkód.
